‘Divna’ – new plum (Prunus domestica L.) cultivar developed at Fruit Research Institute, Čačak

Abstract

The paper presents the results of a two-year (2016–2017) comparative study on major phenological (flowering and ripening time) and pomological (morphometric, chemical and organoleptic) properties and productivity of the new plum cultivar ‘Divna’ (‘Stanley’ × ‘Čačanska Rana’), bred at the Fruit Research Institute, Čačak, and standard cultivar ‘Stanley’. According to the obtained results, the new cultivar ‘Divna’ is characterized by late flowering and very late ripening time, excellent abundance of flowering and good cropping. Fruits of the cultivar ‘Divna’ are medium-sized, with elliptical shape, violet blue skin colour and heavy bloom. The fruit flesh is yellowish green, firm, aromatic and tasty. Owing to the late ripening time, good productivity and fruit quality ‘Divna’ is recommended for commercial production and can expand the list of cultivars, which have the potential to be used for future plum breeding programmes.

U radu su prikazani rezultati dvogodišnjih (2016–2017) uporednih proučavanja najznačajnijih fenoloških (fenofaza cvetanja i sazrevanja) i pomoloških (morfometrijske, hemijske i organoleptičke) osobina i rodnosti nove sorte šljive Divna i standard sorte Stanley. Divna je stvorena u Institutu za voćarstvo, Čačak iz ukrštanja Stanley × Čačanska rana. Oplemenivači su dr Dobrivoje Ogašanović, dr Darko Jevremović i dr Ivana Glišić. Tok i trajanje cvetanja ispitani su putem beleženja datuma početka (otvoreno 10% cvetova), punog (otvoreno 80% cvetova) i kraja (otpalo preko 90% kruničnih listića) cvetanja. Obilnost cvetanja je izražena ocenama: odličan-5, vrlo dobar-4, dobar-3, slab-2, rđav-1 i nije bilo cvetova-0. Vreme sazrevanja je obeleženo datumom kada su plodovi bili adekvatno obojeni i postigli najbolji kvalitet za potrošnju. Primenom standardnih morfometrijskih metoda na uzorku od 25 plodova u tri ponavljanja određene su masa ploda i koštice i dužina, širina i debljina ploda. Prinos po stablu je izmeren uz pomoć elektronske vage ACS System Electronic Scale (Zhejiang, China). Randman ploda i prinos po jedinici površine su dobijeni računskim putem. Ispitivanje hemijskih osobina obuhvatilo je: sadržaj rastvorljivih suvih materija – RSM (binokularnim refraktometrom CarlZeiss, Nemačka), sadržaj ukupnih i invertnih šećera i saharoze (volumetrijski po Luff-Schoorl-u), sadržaj ukupnih kiselina izražen u jabučnoj kiselini (titracijom sa 0,1 N NaOH uz prisustvo fenolftaleina kao indikatora do pH 8,1), pH vrednost soka ploda (pehametar CyberScan 510, Singapur). Organoleptička ocena ploda je određena metodom pozitivnog poentiranja izgleda (06), ukusa (08), arome (02) i konzistencije ploda (04). Dobijeni podaci vezani za morfometrijske osobine ploda i prinos su statistički obrađeni primenom Fišerovog modela analize varijanse (ANOVA) i LSD testom za prag značajnosti od P < 0,05. Na bazi dobijenih rezultata i međunarodnih deskriptora za šljivu dat je opis sorte. Sorta Divna se odlikuje bujnim stablom i gustom krunom. Cveta kasno, istovremeno sa sortom Stanley. U periodu ispitivanja odlikovala se značajno višim prinosom po stablu i jedinici površine (17,95 kg i 11,95 t ha-1) u odnosu na standard sortu Stanley (16,62 kg i 11,06 t ha-1). Vreme sazrevanja nove sorte je veoma pozno, na početku druge dekade septembra, u proseku 12 dana posle standard sorte. Plodovi sorte Divna su srednje krupnoće (prosečno 25,52 g), eliptičnog oblika (dužina – 45,53 mm; širina – 32,73 mm; debljina 31,29 mm), ljubičasto-plave boje pokožice sa obilnim pepeljkom. Prema rezultatima dobijenim u ovim proučavanjima masa i debljina ploda nove sorte su u nivou standard sorte Stanley, dok su dužina i širina ploda, kao i masa koštice značajno manje, a randman ploda značajno veći. Mezokarp ploda sorte Divna je žuto-zelene boje, čvrst, ukusan i aromatičan. U zavisnosti od godine sadrži 17,70–19,70% RSM; 12,25–12,45% ukupnih šećera; 7,10–8,23% invertnih šećera; 3,77–5,08% saharoze i 0,91–1,01% ukupnih kiselina. Plodovi su pogodni za upotrebu u svežem stanju, kao i za različite vidove prerade. U prirodnim uslovima zaražavanja ne ispoljava simptome krakteristične za ekonomski najznačajnije gljivične bolesti šljive. Tolerantna je na virus šarke šljive.