In vitro konzervacija vrhova izdanaka dve biljne vrste (Prunus cerasifera Ehrh. i Rubus fruticosus L.) primenom inkapsulacije dehidracije

Abstract

In vitro vrhovi izdanaka generativne podloge džanarika (Prunus cerasifera Ehrh.) i kupine 'Čačanska Bestrna' (Rubus fruticosus L.) su testirani na mogućnost ponovnog rastenja (konverzije) posle krioprezervacije primenom metode inkapsulacija dehidracija. Vrhovi izdanaka veličine 2-3 mm su inkapsulirani u 3, 5 i 10% natrijum-alginatnom rastvoru u tečnom Murashige i Skoog (MS) medijumu bez CaCl2, koji je sadržavao 1,0 mg l-1 benziladenina, 0,1 mg l-1 indol-3-buterne kiseline i 0,1 mg l-1 giberelne kiseline. Polimerizacija je vršena u tečnom MS medijumu koji je sadržavao 100 mM CaCl2, u trajanju 30 min na sobnoj temperaturi. Inkapsulirani vrhovi izdanaka su izloženi u pretretmanu u tečnom MS medijumu sa 0,75 i 1 M saharozom, 24 h u klima komori za gajenje biljaka i dehidrirani 4 h i 8 h (29% i 20% sadržaj vlage, respektivno), pre brzog uranjanja u tečni azot. Posle vađenja iz tečnog azota krioposude sa inkapsuliranim eksplantatima su ostavljane 2 min u struji sterilnog vazduha u Laminaru, a zatim su otvarane i perlice su direktno stavljane na medijum za multiplikaciju. Kod podloge džanarika, osmotska dehidracija u 0,75 M saharozi praćena desikacijom u trajanju od 8 h je dala najveći procenat konverzije (60%) vrhova izdanaka inkapsuliranih u 3% i 5% alginatnim perlicama. Međutim, u poređenju sa džanarikom, vrhovi izdanaka kupine krioprezervirani u istim eksperimentalnim uslovima su pokazali znatno manji kapacitet za ponovno rastenje. Kod ovog genotipa, osmotska dehidracija u 1 M saharozi praćena desikacijom u trajanju od 8 h je dala najveći procenat konverzije (16.7%) vrhova izdanaka inkapsuliranih u 5% alginatnim perlicama. Krioprezervirani vrhovi izdanaka oba genotipa, multiplicirani u tri sukcesivne supkulture, su imali normalnu morfologiju i sličan kapacitet za multiplikaciju u poređenju sa kontrolnim izdancima koji nisu krioprezervirani.

In vitro grown shoot tips of cherry plum (Prunus cerasifera Ehrh.) and blackberry 'Cacanska Bestrna' (Rubus fruticosus L.) were tested for regrowth after cryopreservation using encapsulation dehydration method. Apical, 2-3 mm long shoot tips, were encapsulated in alginate beads composed of 3, 5 and 10% (w/v) alginic acid sodium salt in calcium-free liquid Murashige and Skoog (MS) medium containing 1.0 mg l-1 benzyladenine, 0.1 mg l-1 indole-3-butyric acid and 0.1 mg l-1 gibberellic acid. Polymerization was done in liquid MS medium with 100 mM CaCl2 for 30 min at room temperature. Encapsulated shoot tips were pre-treated in liquid MS medium with 0.75 or 1 M sucrose for 24 h in growth room and dehydrated for 4 and 8 h (29% and 20% moisture content respectively) before rapid immersion in liquid nitrogen. Upon thawing which involved placing the cryovials in the air current of the laminar airflow cabinet for 2 min, the beads were directly transferred to regrowth medium. In cherry plum, osmotic dehydration in 0.75 M sucrose followed by 8-hour desiccation gave the highest regrowth (60%) of explants encapsulated in 3% and 5% alginate beads. However, in comparison with cherry plum, blackberry displayed significantly lower capacity for regrowth after cryopreservation under described experimental conditions. In this genotype, osmotic dehydration in 1 M sucrose followed by 8-hour desiccation resulted in the highest regrowth (16.7%) of explants encapsulated in 5% alginate beads. Cryopreserved shoot tips of both genotypes multiplied in the three subcultures had normal morphology and similar multiplication capacity in comparison with non-cryopreserved shoots.