Selekcija genotipova kajsije (Prunus armeniaca L.) u oblasti Čačka

Abstract

U radu su predstavljeni rezultati selekcije genotipova obične kajsije (Prunus armeniaca L.). Istraživanja su obavljena u široj oblasti Čačka tokom 2006. i 2007. godine, a obuhvatila su observaciju i registrovanje fenoloških osobina i uzorkovanje plodova sa 422 stabla nepoznatog porekla in situ radi utvrđivanja bioloških, pomoloških i organoleptičkih osobina. Stabla su procenjene starosti između 45 i 100 godina. Odabrano je 14 najboljih genotipova koji su poređeni sa Mađarskom najboljom (kontrola). Rezultati su pokazali da je razlika u vremenu cvetanja (početak, puno i kraj) izmedju dve godine iznosila oko 30 dana. U 2006. godini tri genotipa su imala raniji početak cvetanja, pet istovremeni, a šest je imalo kasniji početak cvetanja u odnosu na kontrolu. U 2007. godini u odnosu na Mađarsku najbolju četiri genotipa su imala raniji početak cvetanja, četiri istovremeni, a šest je imalo kasniji početak cvetanja. Prosečna masa ploda je varirala od 41.34±0.8 (G-5) do 81.50±4.1 g (G-1) i jedino je G-5 (41.34±0.8 g) imao manju masu ploda od Mađarske najbolje (49.07±2.2 g). Sadržaj rastvorljivih suvih materija (RSM) je varirao od 15.72-18.88%, ukupnih šećera od 11.53-14.99%, mineralnih materija od 0.29- 0.43%, a ukupnih kiselina od 0.77-1.08%. Genotipovi imaju veoma atraktivan spoljašnji izgled, boju pokožice i mezokarpa. Obzirom na to, izvor su veoma perspektivnih osobina za dalji rad na oplemenjivanju obične (domaće) kajsije.

This paper presents the results of a study on selecting apricot types (Prunus armeniaca L.) in the region of Cacak. The research included observation and recording of phenological properties and in situ sampling of fruits from 422 grafted trees for determination of their pomological traits. A total of 14 best types were selected and compared with 'Hungarian Best' (the control). The difference in blooming time between two years was one month. Blooming time occurred early in three types, simultaneously in five and late in six types as compared to the control in 2006. In 2007, it was earlier in four types, simultaneous in four and later in six types. Average fruit weight ranged from 41.34±0.8 to 81.50±4.1 g, G-5 being the only type having the fruit weight lower than that of 'Hungarian Best' (49.07±2.2 g). The content of soluble solids, total sugars and minerals ranged from 15.72-18.88%, 11.53-14.99% and 0.29-0.43%, respectively, and total acidity was 0.77-1.08%. The observed apricot types have promising traits due to which they can be used in further apricot breeding programmes.